Ας ξεκινήσουμε με την ουσία του πράγματος. Η Kassimatis Cycling ανακοινώνει τη συνεργασία της με την Sinter, μια από τις κορυφαίες και εξειδικευμένες εταιρείες που κατασκευάζουν τακάκια δισκοφρένων. Στην πραγματικότητα η Sinter προμηθεύει κορυφαίες εταιρείες, και εξειδικεύεται σε αυτόν τον τομέα εδώ και 50 χρόνια. Αν δεν γνωρίζετε την Sinter, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά εδώ απλά να πούμε ότι έχουν τι δικές τους εγκαταστάσεις και τα εργαστήρια έρευνας αλλά και παραγωγής δίπλα-δίπλα και σε ευρωπαϊκό έδαφος. Τροφοδοτούν κορυφαίους αθλητές και ποδηλατικές εταιρείες στον κόσμο.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή η πολύ σημαντική συνεργασία της Κassimatis Cycling με την Sinter δείχνει και κάτι άλλο.

Η κίνηση της παγκόσμιας ποδηλατικής αγοράς εδώ και πάνω από δέκα χρόνια καθιερώνει τη χρήση του δισκοφρένου σε όλα τα ποδήλατα, είτε είναι βουνού, είτε δρόμου, είτε ηλεκτρικά, είτε μεικτού τερέν.

Βλέπω Δίσκους...

Είμαι ποδηλάτης δρόμου εδώ και 30 χρόνια. Και νιώθω ορισμένες φορές τα γεγονότα να με ξεπερνούν καθώς η ποδηλατική τεχνολογία εξελίσσεται με τρόπους που δεν κατανοώ ή που δεν θέλω να αποδεχτώ και γι’ αυτό δεν κατανοώ. Φυσικά για τα δισκόφρενα στο mountain bike, αλλά και στα ηλεκτρικά ποδήλατα, η απάντηση είναι αρκετά πιο απλή και σαφής και κατανοητή. Αν δεν γνωρίζετε, θα δείτε παρακάτω γιατί.

Αλλά στα ποδήλατα δρόμου; Εξακολουθώ να αναρωτιέμαι. Τί χρειάζονται τα δισκόφρενα. Δηλαδή τα ποδήλατα χωρίς δισκόφρενα τόσα χρόνια δεν φρέναραν καλά; Δηλαδή ο πατριάρχης Fausto Coppi, ο όσιος Eddy Merckx, ο μέγας Lans και ο αείμνηστος Pantani και όσοι άλλοι, γιατί δεν τα χρειάζονταν; Ασφαλώς οι ...ανησυχίες αυτές δεν είναι μόνο του γράφοντος. Στην αυγή αυτής της νέας τεχνολογικής λαίλαπας που σάρωσε τα πάντα και τους πάντες στο πέρασμά της, ακόμα και αυτούς τους ...αρνητές δισκοφρένων της INEOS, που τελικά και εκείνοι τα δέχτηκαν κατά πως φαίνεται, πραγματικά υπήρξε αντίδραση από πολλούς επαγγελματίες στην χρήση δισκοφρένων στα αγωνιστικά ποδήλατα δρόμου.

Οι αρνητές δισκοφρένων (κι όμως υπάρχουν) είναι ανάμεσά μας

Ο Bernhard Eisel (Sky) είχε πει τότε, το 2015.

"Θα χρειαστεί κάποια εξέλιξη. Το quick release δεν είναι επιλογή, παίρνει πολύ χρόνο, και οι αναβάτες ανησυχούν για σοβαρές συγκρούσεις με πιθανότητα τραυματισμών ή εγκαυμάτων. Δεν είχα προβλήματα με την υπερθέρμανση των δίσκων όμως, ένιωσα τον δίσκο των 120 ή 140 χιλιοστών αρκετά μεγάλο, αλλά πρέπει να τους δοκιμάσουμε στις μεγάλες καταβάσεις στα Πυρηναία όταν θα είναι 40°C έξω. Το φρενάρισμα είναι σίγουρα καλύτερο στη βροχή, αλλά όλοι πρέπει να το χρησιμοποιούν. Δεν μπορούμε να είμαστε οι μισοί με δισκόφρενα και οι άλλοι μισοί με κανονικά, αυτό θα προκαλούσε σφαγή επειδή τα σημεία φρεναρίσματος είναι διαφορετικά. Θα υπάρξει πολλή δουλειά να γίνει τα επόμενα ένα ή δύο χρόνια. Υποθέτω ότι όλοι θα έχουν δισκόφρενα μέχρι το 2018, το νωρίτερο το 2017."

Πολλοί άλλοι επαγγελματίες αθλητές, δήλωναν ανυπέρθετα την αντίθεσή τους για την αλλαγή αυτή, κάποιοι έφταναν και σε θεωρίες συνομωσίας, που στοχοποιούσε την ποδηλατική βιομηχανία και αγορά. Το 2017 σε μια έρευνα που διεξήγαγε το CPA Cycliste Professionnels Associés, (Ένωση Επαγγελματιών Ποδηλατών), το 40% των ποδηλατών που ρωτήθηκαν απάντησαν ευθέως ότι είναι αντίθετοι στις δοκιμές για χρήση των δισκοφρένων σε αγώνες της UCI, και μόλις το 15% απάντησε θετικά.

Ακόμα και μέχρι πρόσφατα, ακόμα και ο πληθωρικός Chris Froome, παραμένει δύσπιστος:

“Δεν είμαι 100/100 πεπεισμένος. Τα χρησιμοποιώ (τα δισκόφρενα) για τους τελευταίους δύο μήνες, και από άποψη απόδοσης είναι τέλεια. Πάντα σταματάς όταν θέλεις να σταματήσεις. Στον στεγνό καιρό, στη βροχή, κάνουν καλά τη δουλειά τους. Κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν. Το μειονέκτημά τους; Η διαρκής τριβή του δίσκου με τα τακάκια, το μεγαλύτερο ενδεχόμενο κάποιας βλάβης, η υπερθέρμανση, οι δίσκοι που καίγονται σε καταβάσεις μεγαλύτερες των 5-10 λεπτών με διαρκές φρενάρισμα. Προσωπικά δεν νομίζω ότι η τεχνολογία είναι εκεί που πρέπει ακόμα, τουλάχιστον για τα ποδήλατα δρόμου. Η απόσταση ανάμεσα στους δίσκους και τα τακάκια είναι πολύ μικρή.. Οπότε πάντοτε θα βρίσκουν λίγο, θα έχεις ένα πιστόνι που θα αρπάζει πιο γρήγορα από τα άλλα, θα έχεις πάντα αυτά τα μικροπροβληματάκια. Επίσης δεν νομίζω ότι τα πιστόνια τραβιούνται πάντοτε με τον τρόπο που πρέπει. Συχνά όταν ο μηχανικός τα δοκιμάζει στο σταντ δουλεύουν μια χαρά, αλλά όταν βγαίνεις στο δρόμο.. Είναι μια άλλη ιστορία”.

Και ο Chris καταλήγει στην ουσία..

“Δέχομαι ότι είναι η κατεύθυνση που θέλει να πάρει η βιομηχανία. Εμείς οι επαγγελματίες ποδηλάτες, θα πρέπει να προσαρμοστούμε και να μάθουμε να τα χρησιμοποιούμε. Αν δεν έχεις ήδη δισκόφρενα είναι μόνο θέμα χρόνου να απαρχαιωθείς και να αναγκαστείς να τα αποδεχτείς”.

Αυτά τα πολύ ...μη αρνητικά μας είπε ο κύριος Froome.

Και όντως, παλιότερα, από το 2015 που άρχισε η αλλαγή, υπήρξαν διάφορα προβλήματα. Ένα από αυτά είχε να κάνει με την ασφάλεια, αλλά και ένα άλλο με την ευκολία ρύθμισής τους, ή τις αλλαγές τροχών στους αγώνες.

Μπορούμε κάλλιστα να θυμηθούμε το περίφημο ανατριχιαστικό ατύχημα του Francisco Ventoso στο Paris-Roubaix που έκανε την UCI να απαγορεύσει τα δισκόφρενα στους αγώνες δρόμου.

francisco ventoso injury

"Μετά από πολυάριθμες διαβουλεύσεις με διαφορετικούς ενδιαφερόμενους", αναφέρεται στη δήλωση της UCI από τις 14 Απριλίου 2015, "οι δοκιμές θα ξεκινήσουν αυτή τη σεζόν με σκοπό την εισαγωγή των δισκοφρένων στην επαγγελματική ποδηλασία δρόμου στο μέλλον".

Αντίστοιχα οι τεχνικοί είχαν και αυτοί τις αντιρρήσεις τους. Για παράδειγμα ο Carsten Jeppersen αρχιμηχανικός της Sky είχε πει τότε:

"Η αίσθηση που έχω είναι ότι η βιομηχανία το θέλει πραγματικά και πιέζει σκληρά. Είναι ένα επαγγελματικό άθλημα, θα έρθει ή δεν θα το θέλουμε ή όχι. Αντί να είμαι αρνητικός, θέλω να το αγκαλιάσω. Τουλάχιστον να είμαστε έτοιμοι για αυτό, ή να είμαστε έτοιμοι για αυτό σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο. Είναι εύκολο να ακολουθήσεις μια παλιομοδίτικη προσέγγιση και να πεις ότι “το quick release πρέπει να είναι έτσι ή αλλιώς”. Νομίζω ότι μπορείς να φτιάξεις κάτι πιο συγκεκριμένο για έναν τροχό και ένα πιρούνι με δισκόφρενα. Με λίγη εξέλιξη, σίγουρα μπορεί να προχωρήσει. Έτσι όπως είναι τώρα, δεν θα το χρησιμοποιούσαμε σε αγωνιστικό περιβάλλον. Ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλός για τους μηχανικούς να αλλάζουν τροχούς σε κατάσταση πίεσης. Εξαρτάται από την UCI και τους κατασκευαστές. Χρειάζεται πολύ περισσότερη ανάπτυξη, αλλά μπορούμε να φτάσουμε εκεί αν αυτό θέλουμε."

thru axle quick release

Απανθίζοντας ενδιαφέροντα σχόλια των ανθρώπων της ποδηλασίας για τα δισκόφρενα, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε αυτήν του Αυστραλού Baden Cooke, συνταξιούχου βετεράνου κορυφαίου αθλητή και πλέον συνιδιοκτήτη μιας εταιρείας ποδηλάτων (Factor) που είχε δισκόφρενα σε ποδήλατα δρόμου σχεδόν πριν από μια δεκαετία. Ο λόγος του είναι απολαυστικός:

"Ήμουν επαγγελματίας για 14 χρόνια. Φρέναρα πιο δυνατά και αργότερα από οποιονδήποτε άλλον όταν ήμουν αναβάτης. Έμπαινα σε κλειστές στροφές με τον μπροστινό τροχό", λέει ο Cooke, εξηγώντας γιατί δεν έβλεπε την ανάγκη για δισκόφρενα σε αγώνες. "Έχω παρατηρήσει επίσης ότι το φρένο τρίβει πολλές φορές το δίσκο. Αλλά το βάρος από μόνο του θα ήταν αρκετό για να μην τα χρησιμοποιήσετε. Απλώς δεν βλέπω κανένα λόγο. Αν αλλάξουν το όριο βάρους, ίσως να το ξανασκεφτόμουν...Ίσως στη βροχή. Μπορεί. Αλλά ακόμα και τότε… το γεγονός ότι δεν μπορούσες να φρενάρεις πολύ δυνατά στη βροχή, ήταν ο λόγος που δεν έπεφτες”, προσθέτει ο Cooke. "Έπρεπε να επιβραδύνεις με μεγάλη απόσταση. Στη βροχή, αν τα φρένα ήταν πιο αποτελεσματικά, μπορεί να είχαμε περισσότερα ατυχήματα. Αλλά δεν νομίζω ότι είναι επικίνδυνα τα δισκόφρενα. Νομίζω ότι αυτά είναι μαλακίες", καταλήγει. "Για τους ερασιτέχνες αναβάτες – νομίζω ότι όλο αυτό το πράγμα έχει ξεπεράσει τη λογική και το μέτρο. Εάν βρίσκεστε σε έναν αγώνα όπου δεν ισχύουν οι κανόνες της UCI, δεν θα ήταν καθόλου επικίνδυνο. Απλώς δεν θα τα χρησιμοποιούσα γιατί δεν νομίζω ότι δίνει κάποιο πλεονέκτημα. Αν κάποιος άλλος θέλει να τα χρησιμοποιήσει, ας το κάνει".

Όμως από τότε πολύ νερό έχει κυλήσει στο αυλάκι.. Και οι τεχνολογίες γίνονται όλο και καλύτερες.

Για παράδειγμα οι άξονες (thru axle) αντικατέστησαν τα quick release, κάτι που αντιμετώπισε το θέμα της ακαμψίας και της σταθερότητας του άξονα, αλλά όχι ακόμα την ταχύτητα αλλαγής τροχού. Επιπλέον, οι σκελετοί των ποδηλάτων έγιναν πιο άκαμπτοι, με ενισχύσεις εκεί που πρέπει, αλλά με πιο ψαγμένες πλέξεις, χωρίς πια να προσθέτουν βάρος εκεί που είναι άχρηστο. Τα ίδια τα φρένα είναι πολύ πιο ελαφριά, όπως επίσης και τα ίδια τα ποδήλατα μπορούν να είναι τόσο ελαφριά που χρειάζονται ...πρόσθετο βάρος για να συμμορφώνονται στον κανονισμό της UCI. Δείτε για παράδειγμα το Aethos της Specialized, που αν και πλαίσιο για δισκόφρενα είναι ένα από τα ελαφρύτερα πλαίσια στην ιστορία.

Θα ζητήσω συγγνώμη από τους λάτρεις του βουνίσιου ποδηλάτου, αλλά εκείνοι το γνωρίζουν πολύ καλά, δεν τίθεται θέμα συζήτησης. Όταν το τερέν μπορεί να έχει νερά, λάσπες και χώματα, που αναπόφευκτα θα πέφτουν πάνω στο στεφάνι του τροχού, αλλά και απότομες κλίσεις, και στροφές, τα δισκόφρενα αποτελούν την μόνη πραγματική επιλογή φρεναρίσματος.

ποδήλατο στη λάσπη

Στα ποδήλατα αστικής χρήσης επίσης, που τα 500-600 γραμμάρια παραπάνω δεν είναι ότι θα μας στερήσουν κάποιο πρωτάθλημα και η ασφάλεια παίζει τον πιο καθοριστικό ρόλο, τα δισκόφρενα αναμφίβολα παρέχουν μεγαλύτερη δύναμη πέδησης, και μάλιστα σε κάθε καιρική συνθήκη.

ηλεκτρικό ποδήλατο στη βροχή

Για τα ηλεκτρικά που τα ...φορτία ούτως ή άλλως είναι πολύ μεγαλύτερα, αλλά και το βάρος δεν έχει την ίδια ...βαρύτητα (καθότι το μοτέρ κάνει τη μισή δουλειά), άλλα και οι ταχύτητες που αναπτύσσονται όπως και οι επιταχύνσεις είναι αρκετά μεγάλες σε μέσο όρο, το δισκόφρενο επίσης, και σε αυτήν την συνθήκη είναι πραγματικά πολύ πιο ασφαλές και αποδοτικό. Τώρα που το σκέφτομαι, τα ηλεκτρικά ποδήλατα, χάριν σημειολογικής ακρίβειας, δεν πρέπει να τα λέμε ποδήλατα, αλλά ηλεκτρικές ποδοσυκλέτες, Όπως και στις μοτοσυκλέτες, τα δισκόφρενα είναι ομολογουμένως, μονόδρομος.

specialized turbo vado

Και έμειναν αυτά τα ποδήλατα του δρόμου, τα κουρσάκια, ή και τα fitness, που είναι κουρσάκια με ίσιο τιμόνι -μια συνήθης επιλογή εκείνων που επιλέγουν ένα μη υποβοηθούμενο όχημα για την αστική τους μετακίνηση και αναψυχή. Θα σας παραπέμψω στην αυθεντία: Αφού τα χρησιμοποιεί ακόμα και ο δύσπιστος Chris Froome, εμείς τί να πούμε...

Ας τα βάλουμε κάτω λοιπόν να δούμε τι κερδίζουμε και τι χάνουμε με την κάθε επιλογή.

Το Rim or Το disc? Και η υπαρξιακή θεωρία ξεκινάει:

Αν θέλουμε λοιπόν να δούμε τα δισκόφρενα δίπλα δίπλα με τα συμβατικά φρένα στεφάνης (rim brakes) έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:

Τα δισκόφρενα έχουν μια δυνατότητα προοδευτικότητας στην πέδηση, κάτι που μας επιτρέπει να ρυθμίζουμε τη δύναμη με μεγάλη λεπτομέρεια. Είναι ακριβώς όπως όταν χρησιμοποιούμε τα φρένα στο αυτοκίνητο – μπορούμε να τα πατήσουμε σταδιακά καθώς πλησιάζουμε σε ένα σήμα κυκλοφορίας ή μπορούμε να τα πατήσουμε τελείως αν κάτι πεταχτεί στο δρόμο μπροστά μας. Παράγουν επίσης σημαντικά μεγαλύτερη δύναμη ακινητοποίησης από τα φρένα στεφάνης, κάτι που είναι χρήσιμο σε απότομες κατηφόρες και σε αγώνες. Τα δισκόφρενα όχι μόνο είναι ισχυρά, αλλά απαιτούν επίσης πολύ λιγότερη δύναμη για να εφαρμοστεί στο λεβιέ, κάτι που είναι ένα εξαιρετικό χαρακτηριστικό για παιδιά, αρχάριους και μεγαλύτερους αναβάτες. Τα δισκόφρενα λειτουργούν επίσης καλά σε κάθε είδους καιρικές συνθήκες όπως βροχή, χιονόνερο και λάσπη. Οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες μπορεί να εμποδίσουν την απόδοση των φρένων στεφάνης, γεγονός που μας φέρνει σε μια θέση όπου δεν ξέρουμε πώς και πότε να φρενάρουμε για να σταματήσετε.

Αυτός είναι ένας από τους κυριότερους λόγους για τους οποίους οι ποδηλάτες επιλέγουν δισκόφρενα αντί για φρένα στεφάνης, ειδικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Οι αναβάτες εκτός δρόμου – από ποδηλάτες βουνού και δρομείς cyclo-cross έως και του gravel - λατρεύουν τα δισκόφρενα επειδή επιτρέπουν φαρδύτερα στεφάνια και λάστιχα, αλλά και μεγαλύτερο χώρο μεταξύ του τροχού από το πλαίσιο. Χωρίς την ανάγκη για δαγκάνα φρένου, υπάρχει περισσότερος χώρος για τον τροχό και ορισμένα ποδήλατα δρόμου με δισκόφρενα μπορούν πλέον να φιλοξενήσουν ελαστικά πλάτους έως και 38 mm. Μια τελευταία σημείωση: Οι ρότορες των δισκοφρένων μπορούν επίσης να αλλάξουν και να προσαρμοστούν για περισσότερη ή λιγότερη ισχύ ακινητοποίησης. Γενικά, ένας μεγαλύτερος ρότορας ισοδυναμεί με μεγαλύτερη ισχύ ακινητοποίησης, γι' αυτό βλέπουμε τους μεγαλύτερους ρότορες δισκοφρένου στα ποδήλατα βουνού κατάβασης και τους μικρότερους στα υβριδικά ποδήλατα.

Ας δούμε όμως και τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού: Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που έχουν τα φρένα στεφανιού σε σχέση με τα δισκόφρενα είναι ότι είναι ελαφρύτερα. Με τα εξαρτήματα, τα τακάκια, τα εξαρτήματα και τον ρότορα συνολικά, ένα δισκόφρενο είναι συνήθως μερικές εκατοντάδες γραμμάρια βαρύτερο από ένα αντίστοιχο φρένο στεφάνης. Φυσικά, υπάρχουν εξαιρετικά ελαφριά σετ δισκοφρένων, αλλά είναι και τα ακριβότερα. Τα τακάκια ενός δισκοφρένου είναι πολύ μικρότερα και πιο στενά ρυθμισμένα από τα φρένα στεφάνης, κάτι που είναι εξαιρετικό για να κρατούν το νερό και τη λάσπη μακριά, αλλά είναι επίσης πιο περίπλοκη η επισκευή τους. Εάν ο ρότορας του δισκοφρένου λυγίσει ή είναι ελαφρώς στραβά τοποθετημένος, πολλοί αναβάτες αντιμετωπίζουν αυτό το ενοχλητικό τρίψιμο του δίσκου στο τακάκι, ή/και το εκκωφαντικό τρίξιμο. Περιττό να πούμε ότι τα φρένα στεφάνης δεν έχουν αυτό το πρόβλημα. Και τέλος ακόμα η τεχνολογία του thru axle των δισκοφρένων μειώνει την ταχύτητα αλλαγής τροχού σε σχέση με τα quick release, αν το επιτελείο σας χρειαστεί να αντικαταστήσει έναν στον αγώνα. Ίσως πρέπει να το καλοσκεφτείτε. Αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα παραπάνω μπορεί να κρίνουν τη θέση σας στο βάθρο.

Συνοψίζοντας

Όσον αφορά την απόδοση πέδησης, τα δισκόφρενα ξεπερνούν τα φρένα στεφάνης σχεδόν σε κάθε κατηγορία. Από τις κακές καιρικές συνθήκες και απότομες κατηφόρες μέχρι τα ξαφνικά σταματήματα στην κίνηση αλλά και τους αγώνες υψηλής ταχύτητας, τα δισκόφρενα είναι ανώτερα στο φρενάρισμα από τα φρένα στεφάνης. Ωστόσο, όπως είδαμε, τα δισκόφρενα μπορεί να είναι ακριβότερα και δυσκολότερα στην αλλαγή, τη ρύθμιση τη συντήρηση. Οι κατασκευαστές εργάζονται για να επιλύσουν αυτό το πρόβλημα, αλλά εξακολουθεί να υφίσταται. Επίσης, τα φρένα στεφάνης είναι φθηνότερα, ευκολότερα στη συντήρηση στο σπίτι και κατά κανόνα ελαφρύτερα από τα δισκόφρενα, αλλά είναι της υπομονής ή της μαντεψιάς σε βρεγμένες συνθήκες, ειδικά αν έχουμε στεφάνια από carbon. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το νερό συσσωρεύεται στην επιφάνεια φρεναρίσματος του στεφανιού, και όταν τα τακάκια των φρένων εφάπτονται εκεί, πρέπει πρώτα να εκτοπίσουν το νερό προτού μπορέσουν να φτάσουν στο στεφάνι. Αυτή η καθυστέρηση ενός δευτερολέπτου δεν είναι κάτι που συμβαίνει με τους δίσκους, αλλά φυσικά, με λίγη εξάσκηση και εμπειρία, μπορείτε να μάθετε να χρησιμοποιείτε με ασφάλεια τα φρένα στεφάνης ακόμα και στη βροχή. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι όταν χρησιμοποιείτε το στεφάνι (και δεν εννοούμε αυτό του γάμου) σας ως επιφάνεια πέδησης, θα φθαρεί με την πάροδο του χρόνου και θα χρειαστεί να αντικαταστήσετε τους τροχούς σας νωρίτερα από ό,τι εάν χρησιμοποιούσατε δισκόφρενα. Που σημαίνει ότι ίσως να μην αξίζει να επενδύσετε σε τόσο καλούς τροχούς, όσο στην περίπτωση των δισκοφρένων. Επομένως, για μακροχρόνια σχέση (με τροχούς), μάλλον καλύτερα να επιλέξετε στεφάνια για δισκόφρενα.

Μελετώντας λοιπόν τα υπέρ και τα κατά των δυο ειδών φρένου, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι τα δισκόφρενα, έχουν σημαντικά οφέλη σε ένα μεγάλο εύρος συνθηκών και ποδηλατικών χρήσεων. Το δισκόφρενο στο ποδήλατο δεν είναι πια είδος πολυτελείας, ούτε αφορά μόνο σε εξειδικευμένες χρήσεις. Το σημαντικότερο όλων όμως είναι ότι είτε μας ...αρέσει είτε όχι, αυτή είναι δομική στροφή που επιλέγει η αθλητική ποδηλασία, όπως - και κυρίως - η ποδηλατική βιομηχανία.

specialized s works tarmac disc vs rim

Στον τάκο λοιπόν (...και η θεωρία συνεχίζεται)

Καθότι λοιπόν όλο και περισσότερα ποδήλατα θα έρχονται με δισκόφρενα πλέον στο κατώφλι μας, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις ιδιαιτερότητές τους και τα χαρακτηριστικά τους. Ένα εκ των οποίων είναι τα τακάκια.

Στα δισκόφρενα λοιπόν, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι τακακιών και ανάλογα με το τι θέλουμε, μπορούμε να επιλέξουμε διαφορετικά χαρακτηριστικά στην απόδοση και την επίδοση.

Όλα τα δισκόφρενα, υδραυλικά ή μηχανικά, λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο, πιέζοντας δύο τακάκια δισκοφρένου στις πλευρές του δίσκου (ή ρότορα) για να επιβραδύνει ή να σταματήσει το ποδήλατό σας. Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα στην ποδηλασία, ωστόσο, ακόμη και ένα φαινομενικά απλό, αναλώσιμο εξάρτημα, όπως τα τακάκια των δισκοφρένων, διατίθεται σε διάφορες επιλογές.

Με την πάροδο του χρόνου τα τακάκια στο ποδήλατό σας θα φθαρούν, επομένως πρέπει να ελέγχετε τακτικά για φθορά τους πριν τα αντικαταστήσετε. Μπορείτε επίσης να αλλάξετε και να αναβαθμίσετε τα τακάκια σας εάν δεν είστε ευχαριστημένοι με την απόδοση πέδησης, με διαφορετικά τακάκια που ταιριάζουν καλύτερα σε διαφορετικές συνθήκες.

Τι τακάκια δισκοφρένου χρειάζεστε για το ποδήλατό σας; Εδώ είναι όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε, συμπεριλαμβανομένου του πώς λειτουργούν τα τακάκια των δισκοφρένων, πότε πρέπει να αντικαταστήσετε τα τακάκια δισκοφρένου και τα διάφορα διαθέσιμα υλικά.

Ένα τακάκι δισκοφρένου αποτελείται από μια επιφάνεια υλικού πέδησης συνδεδεμένη σε μια μεταλλική πλάκα στήριξης. Η μεταλλική πλάκα προσθέτει δομική ακαμψία στην επιφάνεια πέδησης και τη συγκρατεί στη θέση της εντός της δαγκάνας του φρένου. Όταν πατάτε τα φρένα ενός ποδηλάτου, τα έμβολα στη δαγκάνα σπρώχνουν τα τακάκια στον περιστρεφόμενο δίσκο, ο οποίος είναι προσαρτημένος στο κέντρο του τροχού. Συνήθως υπάρχει ένα μεταλλικό ελατήριο για να εμποδίζει τα τακάκια να κροταλίζουν στη δαγκάνα όταν το φρένο δεν είναι ενεργοποιημένο, αν και ορισμένα σχέδια, χρησιμοποιούν μαγνητικά τακάκια και έμβολα και καταργούν τα ελατήρια. Η τριβή μεταξύ του τακακιού και του ρότορα (ή δίσκου) παράγει θερμότητα και επίσης φθείρει αργά το στρώμα του υλικού πέδησης στο τακάκι. Η μεταλλική πλάκα βοηθά στην απομάκρυνση της θερμότητας από το φρένο και μερικά θα έχουν πτερύγια ή άλλα χαρακτηριστικά που βοηθούν στην ταχύτερη διάχυση της θερμότητας. Με παρατεταμένο δυνατό φρενάρισμα, είναι δυνατό τα τακάκια να μεταφέρουν αρκετή θερμότητα στη δαγκάνα για να βράσει το υδραυλικό υγρό στα έμβολα, με αποτέλεσμα να ξεθωριάζουν τα φρένα και να κάνουν τα φρένα λιγότερο αποτελεσματικά.

Κύριε κύριε, πότε να αλλάξω τα τακάκια μου;

Όταν δεν φρενάρουν; Η μήπως τότε θα είναι αργά;

Ως πολύ γενική οδηγία, θα πρέπει να αντικαταστήσετε τα τακάκια των δισκοφρένων μόλις το στρώμα του υλικού πέδησης φτάσει το 1,5 mm ή λιγότερο σε πάχος. Το πόσο γρήγορα θα συμβεί αυτό εξαρτάται από το είδος της οδήγησης και τις συνθήκες υπό τις οποίες οδηγείτε, καθώς και από τη σύνθεση του υλικού πέδησης. Οι βρεγμένες και βρώμικες συνθήκες θα φθείρουν τα τακάκια πολύ πιο γρήγορα από τις στεγνές συνθήκες – μπορεί ακόμη και να χρειαστεί να πάρετε μαζί σας ένα σετ αντικατάστασης σε εξαιρετικά μεγάλες διαδρομές και να τα αλλάξετε στη μέση της διαδρομής. Σε ξηρές συνθήκες, τα τακάκια πιθανότατα θα σας κρατήσουν περισσότερο. Η πιο ακραία οδήγηση, όπως η ποδηλασία βουνού σε κατηφόρα, θα φθείρεται πιο γρήγορα από την πιο ήπια ποδηλασία βουνού cross-country ή τη γενική οδήγηση δρόμου. Μπορείτε επίσης να έχετε ανομοιόμορφη φθορά των τακακιών εάν δεν είναι σωστά ευθυγραμμισμένα με τον δίσκο - ή μπορεί να φθείρουν τον δίσκο όταν δεν χρησιμοποιούνται. Όσον αφορά τη φθορά των τακακιών, σίγουρα δεν θέλετε να φτάσετε στο σημείο όπου υπάρχει επαφή μέταλλο σε μέταλλο μεταξύ του στηρίγματος του τακακιού και του δίσκου, επειδή αυτό όχι μόνο θα μειώσει την απόδοση πέδησης αλλά και θα τον φθείρει γρηγορότερα.

Κύριε, κύριε τί τακάκια να βάλω;

Όπως πολλά εξαρτήματα ποδηλάτου, τα τακάκια των δισκοφρένων διατίθενται σε μια σειρά σχημάτων και μεγεθών για να ταιριάζουν σε διαφορετικά μοντέλα φρένων, επομένως η εύστοχη απάντηση είναι «αυτά που ταιριάζουν στα φρένα σας». Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα για την επιλογή τακακιών από αυτό, επειδή τα τακάκια μπορούν να κατασκευαστούν από μια σειρά διαφορετικών υλικών. Η καλύτερη επιλογή για εσάς εξαρτάται από τον τύπο ποδηλασίας που κάνετε. Τα τακάκια μπορεί να είναι είτε οργανικά, πυροσυσσωματωμένα (sintered) ή ημιμεταλλικά και θα εξετάσουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του καθενός.

Οργανικά τακάκια (όχι δεν εννοούμε οργανικής καλλιέργειας)

sinter organic brake pads

Τα οργανικά τακάκια δισκοφρένου αποτελούνται γενικά από Kevlar, καουτσούκ και πυρίτιο, συνδεδεμένα μαζί με ρητίνη. Αν φρένα που τρίζουν προβάλλουν την ακοή σας και το νευρικό σας σύστημα, τα οργανικά τακάκια είναι ιδανικά για εσάς. Αναφέρονται επίσης και ως τακάκια ρητίνης, και είναι μακράν η πιο αθόρυβη επιλογή. Δίνουν επίσης πιο άμεσο φρενάρισμα και δεν χρειάζεται να ζεσταθούν πριν αρχίσουν να λειτουργούν καλά. Η οργανική ένωση βοηθά στη μόνωση του τακακιού από τη δαγκάνα, έτσι περισσότερη θερμότητα παραμένει στο δίσκο και λιγότερη μεταφέρεται στο υγρό των φρένων, αν και είναι πιο επιρρεπή στο ξεθώριασμα μετά από παρατεταμένο φρενάρισμα. Ένα οργανικό τακάκι θα φθαρεί επίσης πιο γρήγορα από άλλες επιλογές, επομένως θα χρειαστεί να τα αλλάζετε πιο συχνά. Δεν τους αρέσει πολύ το νερό και η λασπουριά . Τα οργανικά τακάκια είναι μια καλή επιλογή για λιγότερο ακραία οδήγηση σε ξηρές συνθήκες, επομένως λειτουργούν ιδανικά για καλοκαιρινή χρήση σε ποδήλατα δρόμου με δισκόφρενα και XC ποδήλατο βουνού, ιδιαίτερα δεν οδηγείτε τεχνικές καταβάσεις με πολλά φρένα.

Πλεονεκτήματα
  • Εντονότερη αρχική απόκριση πέδησης.
  • Γρήγορα στο στρώσιμο.
  • Εξαιρετικό αρχικό “δάγκωμα”, ειδικά σε χαμηλές θερμοκρασίες.
  • Είναι τα πιο αθόρυβα.
Μειονεκτήματα
  • Ταχύτερη φθορά.
  • Υποβαθμισμένη απόδοση και ταχύτερη φθορά όταν οι συνθήκες είναι υγρές ή βρώμικες.
  • Η ισχύς πέδησης εξασθενεί σε υψηλές θερμοκρασίες.
  • Υπολείμματα στο δίσκο.

Μεταλλικά τακάκια

Τα πυροσυσσωματωμένα (sintered) ή μεταλλικά τακάκια φρένων είναι κατασκευασμένα από ένα μείγμα μεταλλικών σωματιδίων που συμπιέζονται μεταξύ τους. Είναι πιο ανθεκτικά από τα οργανικά μαξιλάρια και θα πρέπει να διαρκέσουν περισσότερο επειδή μπορούν να χειριστούν πολύ καλύτερα τη βρωμιά και τις υγρές συνθήκες. Τα πυροσυσσωματωμένα τακάκια φρένων θα συνεχίσουν να λειτουργούν καλά και σε υψηλότερες θερμοκρασίες, αν και η περιεκτικότητα σε μέταλλο τείνει να μεταφέρει περισσότερη θερμότητα στο υγρό φρένων στη δαγκάνα από ένα οργανικό τακάκι. Ωστόσο, τα πυροσυσσωματωμένα τακάκια φρένων χρειάζονται λίγο χρόνο για να ζεσταθούν πριν αρχίσουν να λειτουργούν στα καλύτερά τους και είναι επίσης πολύ πιο πιθανό να είναι θορυβώδη. Τα τακάκια δισκοφρένου είναι μια καλή επιλογή εάν η οδήγησή σας είναι στην πιο ακραία πλευρά, όπως η ποδηλασία βουνού σε κατηφόρα ή enduro, ή εάν οδηγείτε συχνά σε συνθήκες λάσπης.

Πλεονεκτήματα
  • Μεγαλύτερης διάρκειας Ισχυρή ισχύς ακινητοποίησης κάτω από ακραίο φρενάρισμα.
  • Πιο συνεπή σε υγρές και βρώμικες συνθήκες Μπορεί να χειριστεί υψηλότερες θερμοκρασίες.
  • Δεν μένουν πάνω στο δίσκο.
Μειονεκτήματα
  • Περισσότερος χρόνος για στρώσιμο.
  • Πιο επιρρεπή στη μεταφορά θερμότητας στις δαγκάνες.
  • Ο θόρυβος.

Ημιμεταλλικά τακάκια

Τα ημιμεταλλικά τακάκια φαίνονται να συνδυάζουν τα πλεονεκτήματα τόσο των οργανικών όσο και των πυροσυσσωματωμένων τακακιών φρένων. Είναι κατασκευασμένα από οργανική ένωση, αλλά ενσωματώνουν μεταλλικά σωματίδια για να αυξήσουν την ανθεκτικότητα. Άλλα πλεονεκτήματα περιλαμβάνουν καλύτερη τελική ισχύ ακινητοποίησης από τα οργανικά μαξιλαράκια σε μεγάλες καταβάσεις σε συνδυασμό με ταχύτερη προθέρμανση από τα πυροσυσσωματωμένα. Όπως τα οργανικά τακάκια, είναι επιρρεπή στο ξεθώριασμα και είναι συχνά η πιο ακριβή επιλογή. Δεν είναι τόσο αθόρυβα όσο τα οργανικά τακάκια. Αποτελούν μια καλή ολοκληρωμένη επιλογή για αναβάτες δρόμου και ποδηλάτες βουνού XC, επειδή θα λειτουργούν καλά στο βρεγμένο ή στεγνό, χωρίς να θυσιάζουν υπερβολική μακροζωία.

Πλεονεκτήματα
  • Πιο ανθεκτική και καλύτερη απόδοση σε υγρές καιρικές συνθήκες από τα οργανικά.
  • Περισσότερη προβλέψιμη ισχύς από τα πυροσυσσωματωμένα τακάκια.
  • Δεν αργούν να ζεσταθούν όσο τα πυροσυσσωματωμένα.
Μειονεκτήματα
  • Πιο ακριβό από άλλες επιλογές.

Μπορεί να αξίζει να πειραματιστείτε με τα τακάκια και τη σύνθεσή τους, αντί να αντικαταστήσετε απλώς τα όμοια με παρόμοια. Ίσως θέλετε να αλλάξετε τα τακάκια μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα, επιλέγοντας την αυξημένη ισχύ και την πιο αθόρυβη απόδοση των οργανικών μαξιλαριών το καλοκαίρι και την ανθεκτικότητα της πυροσυσσωμάτωσης το χειμώνα. Μπορείτε επίσης να αναμίξετε και να ταιριάξετε τακάκια φρένων, χρησιμοποιώντας ένα πυροσυσσωματωμένο ή ημιμεταλλικό τακάκι μεγαλύτερης διάρκειας στο πίσω μέρος και ένα οργανικό στο μπροστινό μέρος. Το οργανικό μπροστινό τακάκι θα σας δώσει περισσότερη δύναμη ακινητοποίησης, αλλά σε βάρος της μεγαλύτερης φθοράς. Η ισχύς ακινητοποίησης του πίσω φρένου δεν χρειάζεται να είναι τόσο μεγάλη όσο στο μπροστινό μέρος και το σκληρότερο τακάκι μπορεί έτσι να διαρκεί περισσότερο και να είναι πιο ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες. Για βέλτιστη απόδοση, όταν αλλάζετε τακάκια, θα πρέπει να αλλάζετε και δίσκους φρένων, γιατί τα νέα τακάκια δεν θα πιάσουν τόσο καλά τα στρώματα υλικού που έχουν μείνει από τα προηγούμενα τακάκια. Ωστόσο, η διατήρηση των ίδιων δίσκων δεν θα ισοδυναμεί και με καταστροφή – απλώς θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για τα νέα τακάκια να στρώσουν και να δουλέψουν ιδανικά.

Εν κατακλείδι, τα δισκόφρενα είναι ένας νέος κόσμος που ανοίγεται μπροστά στην ποδηλατική κοινότητα. Είναι στην διακριτική ευχέρεια του καθενός μας να επιλέξει πώς θα πορευτεί. Σε κάθε περίπτωση, τα rim brakes δεν έχουν πεθάνει ακόμα, και αυτά έχουν ακόμα αρκετά πλεονεκτήματα, με κύριο το χαμηλότερο βάρος, και ταυτόχρονα την χαμηλότερη τιμή. Όμως, για την πλειονότητα των ποδηλατών, που δεν τρέχουν σε αγώνες, και ίσως δεν έχουν την ευκολία και την άνεση στο ρίσκο της αστικής μετακίνησης για παράδειγμα, η ασφάλεια των δισκοφρένων είναι κάτι στο οποίο αξίζει να επενδύσει κανείς. Και η Kassimatis Cycling, είναι εκεί, στην πρώτη γραμμή των ποδηλατικών εξελίξεων, παρότι ορισμένοι εργαζόμενοι/ποδηλάτες της, μπορεί να διατηρούν ακόμα μια κάποια νοσταλγία για το παρελθόν.

comic saucer