Το λινάρι ως υλικό κατασκευής ποδηλάτων

Το μυστικό του Carboflax

Εκτός από τους ελάχιστους μυημένους, για τους υπόλοιπους κοινούς θνητούς το πιο εξελιγμένο υλικό κατασκευής ποδηλατικών πλαισίων είναι το ανθρακόνημα, ή αλλιώς το carbon fiber το λεγόμενο.

Και όμως, όχι.

Υπάρχει ένα άλλο υλικό με εξαιρετικές μηχανικές ιδιότητες, που σύμφωνα με τους ειδικούς, σε ορισμένους τομείς ξεπερνούν αυτές του ανθρακονήματος, και στο μέλλον δεν αποκλείεται να το υποκαταστήσουν.

Και εδώ, εναγωνίως, θα αναρωτηθεί κανείς. Ποιο μπορεί να είναι αυτό το …διαστημικό υλικό, το ανώτερο του carbon; Το Zιρκόνιο; Το beskar; Το βιμπράνιο; Το αδαμάντιο;

Είτε το πιστεύετε είτε όχι, πρόκειται για το λινό, το λεγόμενο flax στη διεθνή ορολογία, το λινάρι, όπως το έλεγε και η γιαγιά μου.

λινάρι

Και εδώ, ευλόγως, θα (ξανα)αναρωτηθεί κανείς: Είναι δυνατόν το γνωστό φυτό από το οποίο φτιάχνονται τα πουκάμισα, τα παντελόνια και τα άλλα καλοκαιρινά συνήθως ενδύματα, να βρίσκει πεδίο εφαρμογής στην κατασκευή προηγμένων πολυμερών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή πλαισίων και άλλων υλικών στη φόρμουλα 1 -και κατ’ επέκταση στην ποδηλασία; Δηλαδή τί; Θα καβαλάμε ποδήλατα από …πουκάμισα;

Όσο παράλογο και αν ακούγεται, και όμως …ναι.

Τι λένε οι κατασκευαστές, όχι πλυντηρίων, αλλά πολυμερών της Formula 1:

Στον χώρο της F1, όπου τα ποσά που επενδύονται στην έρευνα για καινοτόμα υλικά και τεχνολογίες είναι πολλαπλάσια από αυτά που αντιστοιχούν στην ποδηλασία, υπάρχουν, εκτός των άλλων, δυο κατασκευάστριες εταιρείες που συνεργάζονται αυτή τη στιγμή στη συγκεκριμένη έρευνα: Η Bcomp, μια καινοτόμος εταιρεία έρευνας φυσικών ινών στο Φρίμπουργκ της Ελβετίας, και η ιταλική YCOM, κατασκευάστρια στο χώρο του μηχανοκίνητου αθλητισμού, ερευνούν τη συμπεριφορά κατασκευών από ίνες λιναριού οι οποίες έχουν περάσει δοκιμές πρόσκρουσης ισοδύναμες με τις διαδικασίες δοκιμών της FIA.

«Το λινάρι έχει παρόμοια ακαμψία με το fiberglass, αλλά μόνο τη μισή πυκνότητα», λέει η Sophie de Rijk, διευθύντρια της Βcomp. Η κα De Rijk, μηχανολόγος μηχανικός, εξειδικευμένη στα σύνθετα υλικά, τα πολυμερή, καθώς και στη δομή, στη ρωγμή και στη μηχανική ρευστών προσθέτει: Το λινό «…είναι ανώτερο υλικό, αν θέλετε να φτιάξετε κάτι άκαμπτο και ελαφρύ. Οι ίνες άνθρακα είναι πιο σκληρές ανά βάρος από το λινό, αλλά το λινό έχει πολύ υψηλότερη απόσβεση από τον υαλοβάμβακα ή τις ίνες άνθρακα».

Κοινώς μια δόνηση σε μια δομή κατασκευασμένη από πολυμερή ενισχυμένα με ίνες άνθρακα ή υαλοβάμβακα θα πάρει πολύ περισσότερο χρόνο για να αποσβεστεί από ό, τι σε μια δομή κατασκευασμένη από πολυμερή ενισχυμένα με λινό. Επομένως, μια σημαντική εφαρμογή ινών λιναριού λοιπόν είναι η προσθήκη απόσβεσης σε μια κατασκευή από πλαστικά ενισχυμένα με ανθρακόνημα!

..Πώς είπατε;

carbon fiberglass λινάρι
a: ίνες carbon, b: ίνες υαλοβάμβακα, c: ίνες λινού.

Και όμως, δεν είναι καινοτομία

Και τώρα …η πλοκή (του λιναριού) χοντραίνει:

Ήδη χιλιάδες χρόνια πριν, είναι γνωστό το λινό για την αντοχή του και την ιδιότητά του να απορροφά τους κραδασμούς. Γι’ αυτό οι αρχαίοι ημών πρόγονοι φορούσαν τον λινοθώρακα, τον οποίο αναφέρει ακόμη και ο Όμηρος στην Ιλιάδα. Σταδιακά μάλιστα, και κυρίως από τον 6ο αιώνα π.Χ. ο λινοθώρακας άρχισε να αντικαθιστά τον πιο γνωστό σε εμάς αλλά και πολύ βαρύτερο ορειχάλκινο θώρακα της μυκηναϊκής εποχής. Αυτός ο θώρακας, κατασκευασμένος από στρώσεις υφασμάτων σφιχτοπλεγμένων ινών λιναριού, κολλημένων μεταξύ τους με κάποιου είδους ρετσινιού ή ζωικής κόλλας, προστάτευε από τα χτυπήματα σπαθιών, βελών και ακοντίων, τόσο ικανοποιητικά που τελικά ήταν πιο λειτουργικός από έναν αντίστοιχο συμπαγή μεταλλικό. Είναι μάλιστα γνωστό ότι και ο ίδιος ο Αλέξανδρος, ο μέγας, αυτού του τύπου θώρακα χρησιμοποιούσε στην περίφημη εκστρατεία του.

Ύφασμα από ίνες λινού
Ύφασμα από ίνες λινού

Μπορεί κανείς ευλόγως να αναρωτηθεί αν είναι δυνατόν κάτι τέτοιο και αν εμπίπτει στην κατηγορία της ιστορικής φαντασίας. Όντως, ο τρόπος κατασκευής του λινοθώρακα παραμένει ένα άλυτο τεχνολογικό μυστήριο που γοητεύει και απασχολεί τη σύγχρονη αρχαιολογική έρευνα.

Για παράδειγμα δείτε εδώ:

Και μπορεί τις πυραμίδες να τις έφτιαξαν οι εξωγήινοι. Μπορεί να υπάρχει το άγιο δισκοπότηρο, η χαμένη κιβωτός όπως και η Ατλαντίδα, μπορεί και όχι, ένα πράγμα όμως, είναι ιστορικά βέβαιο: Φορώντας τον περίφημο λινοθώρακά του ο Μακεδόνας στρατηλάτης προστατευόταν με επάρκεια από τα χτυπήματα σπαθιών, βελών και ακοντίων, χωρίς να χρειάζεται να σηκώνει στους ώμους του τους πολύ-διαφημισμένους οχτάκιλους μεταλλικούς θώρακες που εκτός από βαριοί και άβολοι, ειδικά πάνω σε άλογο, πυρώνουν και κάτω από τον ήλιο. Και με αυτόν, έφτασε μέχρι την Ινδία. It’s a fact.

ψηφιδωτό που απεικονίζει τον Μέγα Αλέξανδρο με λινοθώρακα
Το πασίγνωστο ψηφιδωτό που απεικονίζει τον Αλέξανδρο με τον λινοθώρακα.

Και αν ακόμα και η προσωπική προτίμηση του Μεγαλέξανδρου δεν είναι αρκετή για να μας πείσει, υπάρχει ακόμα ένα δεδομένο. Το λινό είναι ένα οργανικό υλικό που παράγεται φυσικά, από τη μητέρα γη, και όχι κάποιο συνθετικό μη βιοδιασπώμενο κατασκεύασμα ενός εργοστασίου που επεξεργάζεται παράγωγα του πετρελαίου. Η αντοχή των ινών λινού είναι λίγο χαμηλότερη από αυτήν του υαλοβάμβακα και η τιμή του είναι υψηλότερη αυτή τη στιγμή. Αλλά όπως μας εξηγεί η κα De Rijk, το λινό έχει μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις: «Το αποτύπωμα άνθρακα του λιναριού - η συνολική ενέργεια για την παραγωγή της πρώτης ύλης - είναι κατά πολύ χαμηλότερη από το ανθρακόνημα και τον υαλοβάμβακα. Επίσης, η παραγωγή του δεν παρεμβαίνει στην αλυσίδα της τροφικής παραγωγής, αλλά τη συμπληρώνει, επειδή το λινάρι χρησιμοποιείται συνήθως ως μεταβαλλόμενη καλλιέργεια. Εάν το χωράφι σας πρέπει να ξεκουραστεί για ένα χρόνο, φυτεύετε λινάρι. Και δεν χρειάζεστε νερό για να εξαγάγετε τις ίνες».

Και μετά φτιάχνετε και εξαιρετικά framesets ποδηλάτων.

λινάρι

Πολλά τα οφέλη. Γιατί λοιπόν δεν έχει έρθει ακόμα η …επανάσταση;

H βιομηχανία διαρκώς προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα, αλλά χρειάζεται χρόνο, και χρήμα -που είναι χρόνος. Σύνθετα πολυμερή ανθρακονήματος και λινού δεν μπορούν ακόμα να παραχθούν μαζικά από πολλούς, και κοστίζουν σε επενδύσεις για έρευνα και τεχνογνωσία.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της YCOM Nicola Scimeca επισημαίνει ότι οι ίνες λιναριού βρίσκονται μόνο στην αρχή μιας πολλά υποσχόμενης πορείας μηχανικής ανάπτυξης: «Πριν από 20 χρόνια, τα πλαίσια από ανθρακονήματα ήταν πιθανότατα 40% βαρύτερα από αυτά που έχουμε τώρα. Έχουμε περάσει από χρόνια ανάπτυξης και επενδύσεων σε υλικά, διαδικασίες και εφαρμογές… Με αυτές τις φυσικές ίνες, βρισκόμαστε στις πρώτες μέρες της τεχνολογίας και χρειάζεται ανάπτυξη και επενδύσεις, όπως έγινε με τις ίνες άνθρακα, προκειμένου να αυξηθεί η απόδοσή της». Οι ίνες λινού μόλις αρχίζουν να έρχονται στο επίκεντρο ενδιαφέροντος εταιρειών μηχανικής, ενώ οι ίνες άνθρακα χρησιμοποιούνται στη Formula 1 εδώ και 40 χρόνια, με το περιβόητο McLaren MP4/1 να είναι το πρώτο μονοκόκ που κατασκευάστηκε από το υλικό.

Προς το παρόν λοιπόν, το flax-carbon ή carboflax, παραμένει κάτι το ειδικό, το άγνωστο, το ψαγμένο. Είναι ένα υλικό που από κάποιους θεωρείται ιδιαιτερότητα, ίσως ακόμα και εξτραβαγκάντζα.

Όπως βέβαια θεωρείτο κάποτε και ένας σκελετός ποδηλάτου κατασκευασμένος από …«πλαστικό».

Η Look, μια από τις μεγαλύτερες και ιστορικότερες ποδηλατικές εταιρείες παγκοσμίως, συνεχίζοντας την καινοτομία που ξεκίνησε μόλις το 2008 η βραχύβια αλλά ρηξικέλευθη εταιρεία ποδηλάτων από το Βέλγιο με το όνομα του δεύτερου μεγάλου Βέλγου ποδηλάτη και πρωταθλητή κόσμου Johan Μuseeuw, χρησιμοποιεί σήμερα το υλικό στα endurance πλαίσιά της, όπως το 765.

look e-765 ηλεκτρικό ποδήλατο
To e-765 optimum

Ο λόγος είναι προφανής. Με ένα πλαίσιο κατασκευασμένο από carboflax όπως το αποκαλεί η Look, έχει κανείς τη δυνατότητα να πάει μακρύτερα και κυρίως α ν ε τ ό τ ε ρ α , καθώς απολαμβάνει τα θετικά και των δύο υλικών. Χαμηλό βάρος, ακαμψία, και κυρίως, αυτό που καταβάλλει σωματικά τον ποδηλάτη-ειδικά σε τεραίν που δεν είναι χαλί , την απόσβεση κραδασμών.

Δεν είναι τυχαίο. Η Look, κατ’ ουσίαν η ίδια εταιρεία που εισήγαγε το ανθρακόνημα στην αγωνιστική ποδηλασία με το θρυλικό LOOK Κg86 είναι αυτή που χρησιμοποιεί το λινό σε ποδήλατα μαζικής παραγωγής.

look kg86 carbon ποδήλατο δρόμου
Το Look kg 86, το πρώτο ποδήλατο με σωλήνες από ανθρακόνημα που νίκησε στο γύρο Γαλλίας, το 1986.

Έχει έρθει μήπως η στιγμή για κάτι θεμελιακά νέο στα ποδηλατικά τεκταινόμενα;

Η ιστορία θα δείξει. Η Look πάντως από αυτήν την άποψη, διεκδικεί για άλλη μια φορά τη θέση της σε αυτήν.